Filipinler'de DAEŞ'le Mücadele

Filipinler Silahlı Kuvvetleri (FSK) uzun zamandır peşinde olduğu Ebu Sayef Terör Örgütü lideri İsnilon Hapilon’un yakalanması için girdiği çatışmalar 23 Mayıs 2017 Salı günü Lanao Del Sur bölgesinin Marawi Şehrindeki  kendisini sakladığı iddia edilen Maute Terör Örgütü ile karşılaşarak büyük bir savaşa dönüştü.

Ömer ve Abdullah Maute kardeşler tarafından yönetilen Maute terör Örgütü Mensupları Marawi şehir merkezine saldırarak kendilerine yönelik saldırıları başka tarafa yönlendirmeye çalıştı. Raporlara göre, bir kilise, bir kolej ve şehir hapishanesini ateşe verip daha önce kendilerine mensub oldukları için tutuklanan 100 kadar mahpusları da gruplarına dahil etmek üzere hapisten çıkardılar. Ayrıca şehrin itfaiye araçlarını ve 2 ambulansı da ele geçirerek çıkardıkları yangınlara müdahale edilemez hale getirdi.

Yüksek Öğretim Kurumu ve Filipinler Müslüman Öğretmenler Kolej Binası da dahil şehirdeki yüksek binaları da ele geçirerek keskin nişancıları ile bu binalarda mevzilenen terörisler asker ve sivil ayırdetmeksizin saldırdılar. Yüzleri maskeli teröristler bulundukları bina ve araçlara astıkları siyah bayraklarla da DAEŞ taraftarlıklarını simgelediler. Teröristler yaktıkları okulda görevli 12 papazı ve bir kısım sivil vatandaşları da rehin alarak asker ve polise karşı canlı bariyer olarak  kullanarak askerlerden kaçıp şehirde üstün oldukları bölegelere kaçtılar. Polis ve askerler hala rehinelerin bulunması için çalışıyorlar.

Hükümet aynı gece tüm şehrin elektrikleri ve telekominikasyon hatlarını keserek, teröristlerden temizlik için, sivillere bulundukları binaları boşaltmalarını bildirdi. Halka uçakla bombalama yapılmayacağı söylenmesine rağmen sivil halkın terkettiği bölgelere keskin nişancıları elimine etmek için bombalama yapıldığı sivillerce teyid edildi. Terörist ve askerlerin açıklamalarına göre kayıpları olmakla beraber ölü ve yaralı sayıları henüz bilinmiyor. Çok sayıda bina, işyeri ve araçta da kullanılamaz hale geldi.

Yerliler 24 Mayıs sabahı kaos ve panik içerisinde Şehri terketmeye çalıştılar. Yoğun trafik ve uzun benzin kuyrukları oluşturarak yakınında olan İligan ve Cagayan de Oro gibi daha güvenli şehirlere akın ettiler. Sürekli denetimler ve trafik nedeniyle normalde 1 saat süren Marawi – İligan yolu 12 sürdü. 35 kilometrelik yolu yüzlerce araçsız insan yürüyerek katetmek zorunda kaldı. TİKA’nın geçtiğimiz yıl büyük bir projeyle donattığı Amai Pakpak Hastanesini de ele geçiren teröristler doktorlara baskı yaparak, canlarını kurtarmak için hastaları o zorlu halde hastaneyi terketmelerine zorladı.

R.S. isimli bir genç sosyal medyada yazdığı notla hem hastaneden kaçışını, hem yağmur-çamur demeden resmen dereden tepeden geçerek hamile eşini yakındaki bir sağlık kurumuna taşıdığını ve sağlıklı bir şekilde ikinci evladını nasıl kucağına aldığını anlatırken, yazıyı okuyanları gözyaşlarına boğdu. İligan ve Marawi arasında yaşayan yumuşak kalpli insanlar evlerini terketmeye zorlanmış mazlumlara bedava yemek, su ve hatta wc kullanmalarını sağladı. Bir din savaşı gibi gösterilmeye çalışılan bu görüntüler komşularının sergilediği bu yardımseverlikle kırıldı ve yorgun insanların yolculuklarını bir nebze olsun rahatlattı. Müslüman Marawi halkı din ayırtetmeksizin yaptığı bu yardımla islamın nezaketini sergiledi. Hatta bazı müslüman aileler hristiyan komşularını Teröristlerden saklayarak onların canice katledilmesine engel oldular.

Olayın ciddiyetini göstererek Rusya seyehatini yarıda kesen Filipinler Başkanı Rodrigo Duterte 24 Mayıs’ta tüm Basilan-Sulu-TawiTawi adaları da dahil olmak üzere tüm Mindanao adasında 60 gün sürecek olağanüstü hal ilan etti. Birçok Marawi’li OHAL’i terör mensuplarının temizlenmesi açısından desteklerken, Marawi dışında kalan ada sakinleri ve Luzon adalarındaki Filipin vatandaşları asker ve polisin bu durumu sui istimal ederek insan haklarını ihlal edebileceklerinden kaygılarını dile getirdiler. Hükümet halkın bu kaygılarını izale etmek üzere bu durumun 1970’lerde habersiz kayıplar, özellikle müslümanların aleyhinde sui istimal ve cinayetler ile hatırlanan OHAL’den farklı olacağını ileri sürdü. Buna rağmen meclis ve parlemento üyeleri önümüzdeki hafta Başkan Duterte’nin verdiği bu kararın yürürlükte kalıp kalmayacağını tartışacaklar.

Marawi’de yaşanan ve tüm adadaki müslümanları stresle çalkalayan bu olayın bir başka nedeni de Ramazan ayına girmeye hazırlandığımız şu günlerde olması. Filipinler çoğunluğu Mindanao adasında yaşayan %11’i müslüman olan bir ülke. Şimdi insanlar, Ramazan ayına girdiğimiz şu günlerde su ve yemek başta olmak üzere ihtiyaçlarını nasıl gidereceklerini ve namaz kılmak için uygun bir ortam olmayan bu sıgınaklarda ibadetlerini nasıl yerine getireceklerini düşünmekle meşgul.

25 Mayıs itibariyle şehrin 96 mahallesinden 36’sı terör tarafından ele geçirilmiş veya ağır hasar görmüş vaziyette. İnsanlar evlerini, arabalarını ve iş yerlerini kaybettiler. 1500’den fazla aile evlerinden ne üzerine yatacak bir döşek ne de sırtına çekecekleri bir battaniye alamadan Marawi, İligan, Baloi ve Saguiran bölgelerindeki sığınak ve barınaklara taşınmak zorunda kaldılar. Asker ve polisin halkı evlerinden uzaklaştırarak terörislerle mücadele etmesi nedeniyle evsiz kalan insanların sayılarının giderek artması bekleniyor. 

Evlerinden ayrılan insanların Psikolojik ve Fiziki hastalıklarına destekle beraber acilen su, yiyecek, kıyafetlere (özellikle namaz kılabilecekleri kıyafetlere) ihtiyaçları var. İnsanların evlerine ne zaman dönebilecekleri ve dönebilirlerse orada nelerle karşılaşacakları ise korkutucu bir merak konusu..