2024 Kefaret Orucu ve Fidyesi

Ramazan ayı, rahmet ve mağfiret ikliminin hakim olduğu, maneviyatın zirveye ulaştığı mübarek bir aydır. Oruç, nefsi terbiye etmenin, Allah'a yakınlaşmanın ve şükretmenin en güzel yollarından biridir ve Ramazan ayında sağlık durumu elverişli olan her Müslümana farzdır. Ancak bazı durumlarda, tıbbi bir engel veya mazereti olan kişiler oruç tutamayabilir. Bu gibi durumlarda, Allah'ın rahmetine sığınarak oruç yerine kefaret ödemek gerekir. Oruç kefareti, oruç tutmanın sevabını tam olarak kazandırmasa da kulun Rabbine karşı olan sorumluluğunu yerine getirmesini sağlar. Aynı zamanda orucu kasten bozan kişi de iki ay aralıksız oruç tutmalıdır ya da bu ölçüde oruç kefareti ödemelidir.

Bu yazıda, 2024 yılı için oruç kefaretinin ne kadar olduğunu, kimlere verilebileceğini ve nasıl hesaplanacağını ele alacağız. Ayrıca, oruç kefareti ile ilgili bazı önemli bilgilere de yer vereceğiz.

Oruç Kefareti Nedir?

Ramazan ayında herhangi bir mazereti olmaksızın orucunu kasten bozan kişi, oruç kefareti denilen bir kefaret ödemek zorundadır. Bu kefaret, iki ay aralıksız oruç tutmak şeklindedir. Kefaret orucunu tutmaya gücü yetmeyenler 60 fakiri sabah akşam doyurur. Bir fakiri 60 gün doyurmak da mümkündür. Aynı zamanda tıbbî nedenlerle oruç tutmaya gücü yetmeyenler de tutamadıkları oruç günü adedince bu bu oruç kefaretini fakirlerin karnını doyurarak ya da günlük fidyesini vererek karşılayabilir.

Kefaret Orucunun Şartları

• Kefaret orucunda devamlılık esastır. Araya herhangi bir gün girmemelidir.
• İki ay dolmadan özürsüz veya yolculuk, hastalık gibi bir mazereti olsa dahi bir gün oruç tutulmazsa, bayram gibi oruç tutulması haram olan günlere denk gelirse kefaret bozulur. Tekrar baştan başlamak gerekir.
• Kadının hayız hali istisnadır. Hayız nedeniyle oruca ara veren kadının kefareti bozulmaz. Hayızdan temizlenince kaldığı yerden devam eder.

Kefaret Orucunun Süresi

• Kefaret orucunun süresi iki kamerî aydır. Kamerî aylar 29 veya 30 gün olabildiği için bu süre 58-60 gün arasında değişir.
• Kefaret orucuna kamerî ayın başında başlanırsa o ay ve onu takip eden ay tamamlanarak kefaret yerine getirilmiş olur. Bu süre 58 veya 60 gün olabilir.
• Ayın başında değil de içinde bir gün başlanırsa ilk ay 30 gün olarak hesaplanır ve üçüncü aydan tamamlanır. Ortadaki ikinci ay ise tam olarak tutulur. Bu görüş İmam-ı Muhammed ve İmam-ı Ebû Yûsuf'a aittir. İmam-ı A'zam'a göre ise bu durumda 60 gün oruç tutulması gerekir.
• Tıbbi sebepler için kefaret ödeyecek kişiler için bu süre oruç tutmadığı gün kadardır.

Birden Fazla Oruç Bozulması

• Bir veya birden fazla Ramazan ayında kefaret gerektirecek şekilde oruç bozulursa tek bir kefaret yeterlidir. Her oruç için ayrı kefaret gerekmez.

Kefaret Orucu Tutamayanlar

• Kefaret orucunu tutmaya gücü yetmeyenler 60 fakiri sabah akşam doyurur. Yemek paralarını nakit olarak da verebilirler.
• Bir fakiri 60 gün doyurmak da mümkündür.

Kefaret Orucu Dışında Alternatifler

• Kefaret orucu yerine bir köle âzat etmek de mümkündür. Günümüzde kölelik olmadığı için bu seçenek pek uygulanmaz.

Oruç Kefareti Ne Kadar?

2024 yılı için Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından belirlenen oruç kefareti (fidye) bedeli 130 TL'dir. Bu bedel, bir kişinin günlük gıda ihtiyacının karşılığı olarak belirlenmiştir.

Oruç Kefareti Fidyesi Nasıl Hesaplanır?

Oruç kefareti, tutulamayan her bir gün için 130 TL olarak hesaplanır. Örneğin, 10 gün oruç tutamayan bir kişi, 10 x 130 = 1.300 TL kefaret ödemelidir.

Kefaret Orucu Hakkında Merak Edilenler

Orucu bozup hem kaza hem de kefaret gerektiren durumlar nelerdir?

“Oruç, ibadet niyetiyle tan yerinin ağarmasından (fecr-i sâdık), güneş batıncaya kadar, yeme, içme ve cinsel ilişkiden uzak durmak demektir. Oruçlunun söz konusu yasak fiillerden uzak durması anlamındaki “imsak”ın ihlal edilmesiyle oruç bozulur. Başlanan Ramazan orucunun aşağıdaki fiiller sebebiyle bozulmasından dolayı hem kaza hem de kefâret gerekir: a) Cinsel ilişkide bulunmak. Oruçlu iken cinsel ilişkide bulunmak her iki taraf için de kaza ve kefâreti gerektirir. b) Meşru bir mazeret bulunmaksızın, gıda veya gıda hükmünde olan ya da yenilip içilmesi mutat bir şeyi bilerek yemek ve içmek Hanefîler'e göre kaza ve kefâreti gerektirir. Şâfiîlere göre ise bu durum sadece kazayı gerektirir.” (Din İşleri Yüksek Kurulu, 18.01.2023 - No:7)

Ramazan aylarında birden fazla oruç bozulması durumunda bu oruçların her biri için ayrı ayrı kefaret gerekir mi?

**“**Farklı Ramazan aylarında da olsa bir kimsenin meşru mazereti olmaksızın kasten bozduğu bütün oruçlar için bir kefaret ödemesi (peş peşe iki kamerî ay veya altmış gün oruç tutması) yeterlidir. Ayrıca bozduğu her orucu kaza etmesi gerekir. Ancak kefaretin ödenmesinden sonra başlanıp kasten bozulan Ramazan orucu için yeni bir kefaret gerekir.” (Din İşleri Yüksek Kurulu, 12.07.2017)

Ramazan’da oruçluyken yolculuğa çıkan kimse, yolculuk sebebi ile orucunu bozarsa ne gerekir?

**“**Ramazan’da sefer mesafesi (en az doksan km) kadar bir yere gitmek için yola çıkacak olan kimse, geceden oruca niyet etmeyebilir. Fakat niyet ettikten sonra gündüz yolculuğa çıksa bu yolculuk esnasında meşru başka bir mazereti bulunmazsa orucunu bozmamalıdır. Başlanan bir ibadetin mazeret yoksa tamamlanması gerekir. Buna rağmen sefer bir mazeret olduğu için kişi orucunu seferîliği başladıktan sonra bozarsa kendisine kefaret gerekmeyip sadece kaza gerekir. Hz. Peygamber’in (s.a.s.) Mekke’nin fethi için sefere çıktığında oruçlu iken, Kedîd denilen yere varınca orucunu bozması savaş şartlarının gereği olarak değerlendirilebilir.” (Din İşleri Yüksek Kurulu, 12.07.2017)

Orucu kasten bozmanın hükmü nedir?

”*Orucu kasten, yani mazereti olmadığı hâlde bilerek bozmak, Ramazanın hürmetine saygısızlıktır ve büyük günahtır. Hz. Peygamber (s.a.s), orucunu bu şekilde bozanların kefaret ile yükümlü olacaklarını belirtmiştir. Oruç kefareti, iki kamerî ay veya 60 gün ara vermeksizin oruç tutmaktır. Buna da gücü yetmeyen kişi, 60 fakiri bir gün ya da bir fakiri 60 gün doyurur. Bu kefaretin yanında ayrıca, tövbe edilmesi ve bozulan orucun da kazası gerekir.” *(Din İşleri Yüksek Kurulu, 12.07.2017)

Kefaret orucu tutan bir kimse yolculuğa çıktığında, kefaret orucuna ara verebilir mi?

“*Başlanan bir Ramazan orucunu meşru bir mazeret olmaksızın bilerek bozan bir kimsenin gücü yetmesi hâlinde peş peşe iki kamerî ay veya altmış gün kefaret orucu tutması gerekir. Hanefîler'e göre, kadınların âdet hâlleri hariç hiçbir sebeple kefaret orucuna ara verilmez. Sefer ve benzeri bir sebeple ara verilmesi hâlinde daha önce tutulmuş olan oruçlar nâfile yerine geçer. Bu durumda kefaret orucuna baştan başlanır. Çünkü kefaret orucunun ara vermeksizin tutulması gerekir. Bununla birlikte tutulmakta olan kefaret orucuna hastalık ve yolculuk mazeretine binaen ara verilebileceğini, bu mazeretler sona erince ara vermeden kaldığı yerden devam edilebileceğini söyleyen mezheplerin görüşleri ile de amel edilebilir.” *(Din İşleri Yüksek Kurulu, 12.07.2017)